PHÒNG NGỪA VÀ KIỂM SOÁT SỚM BỆNH ĐỐM XÁM TRÊN ỚT

Bệnh đốm xám trên ớt (hay còn gọi là bệnh đốm lá, đốm mắt cua) là một bệnh phổ biến do nấm Cercospora capsici gây ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng cây ớt, đặc biệt trong điều kiện nóng ẩm. Bệnh đốm xám rất khó chữa triệt để nếu đã bùng phát mạnh, do đó bà con cần ưu tiên phòng ngừa và xử lý sớm để bảo vệ vụ mùa.

1. TRIỆU CHỨNG BỆNH ĐỐM XÁM TRÊN CÂY ỚT

Triệu chứng bệnh đốm xám trên cây ớt thường rõ rệt hơn trong điều kiện nóng ẩm (25-30°C, độ ẩm 77-85%). Nếu phát hiện sớm, cần loại bỏ lá bệnh và áp dụng biện pháp phòng trừ kịp thời.

Trên lá: Xuất hiện các đốm tròn nhỏ, đường kính khoảng 1-1,5 cm, tâm màu xám nhạt, viền nâu đỏ hoặc nâu đậm, trông giống “mắt cua”. Các đốm có thể liên kết thành mảng lớn, làm lá cháy, vàng và rụng sớm.
Trên thân, cuống: Vết bệnh màu nâu sẫm hoặc đen, làm cây yếu, dễ gãy.
Hậu quả: Giảm khả năng quang hợp, cây còi cọc, ra hoa và đậu quả kém, năng suất giảm 30-70% nếu không kiểm soát kịp thời.

2. ĐIỀU KIỆN PHÁT TRIỂN BỆNH ĐỐM XÁM TRÊN ỚT

Nhiệt độ: Nấm phát triển tối ưu ở 25-30°C. Nhiệt độ trong khoảng này, đặc biệt khi dao động ngày và đêm, tạo điều kiện lý tưởng cho nấm sinh sôi và lây lan.
Độ ẩm: Độ ẩm cao (77-85% hoặc hơn) là yếu tố quan trọng kích thích nấm phát triển. Môi trường ẩm ướt, đặc biệt trong mùa mưa, sương mù dày hoặc tưới nước quá mức, làm tăng nguy cơ bệnh.
Mưa và nước: Nước mưa hoặc tưới nước lên lá (đặc biệt vào buổi tối) giúp bào tử nấm lây lan qua giọt bắn. Đất úng nước hoặc thoát nước kém cũng tạo điều kiện cho nấm tồn tại và phát triển.
Tàn dư thực vật và đất: Nấm Cercospora capsici tồn tại trong tàn dư cây bệnh, hạt giống nhiễm bệnh, hoặc đất. Vườn không được vệ sinh sạch sẽ, để lại lá, cành bệnh sẽ là nguồn lây nhiễm.
Mật độ trồng và thông thoáng: Vườn ớt trồng quá dày, thiếu ánh sáng, không thông thoáng làm tăng độ ẩm cục bộ, tạo môi trường thuận lợi cho nấm.
Dinh dưỡng cây: Cây ớt yếu do bón thừa đạm, thiếu lân hoặc kali sẽ dễ nhiễm bệnh hơn, vì sức đề kháng giảm.

Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện nóng ẩm

3. BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ BỆNH ĐỐM XÁM TRÊN ỚT

Biện pháp canh tác:

Luân canh: Trồng xen kẽ với cây khác họ (như lúa nước) trong 2-3 năm để giảm mầm bệnh trong đất.
Vệ sinh đồng ruộng: Thu gom, tiêu hủy tàn dư cây bệnh sau thu hoạch. Cày xới đất để vùi lấp mầm bệnh.
Chọn giống: Sử dụng giống kháng bệnh, xử lý hạt giống bằng nước nóng (50°C trong 25 phút) hoặc dung dịch natri hypochlorite 1,3%.
Quản lý nước: Tưới vào gốc, tránh tưới lên lá, đặc biệt vào buổi tối. Tưới sáng sớm để lá nhanh khô.

Bà con cần thu gom và tiêu hủy cây nhiễm bệnh sau thu hoạch

Biện pháp sinh học:

Sử dụng nấm đối kháng như Trichoderma hoặc Chaetomium spp. để ức chế nấm gây bệnh.
Kết hợp với Nano Đồng để tăng hiệu quả diệt nấm và vi khuẩn.

Biện pháp hóa học:

Phun thuốc chứa hoạt chất Mancozeb, Copper Hydroxide, Chlorothalonil, hoặc Difenoconazole khi bệnh mới xuất hiện. Liều lượng: Pha theo hướng dẫn. Phun sáng sớm hoặc chiều mát, luân phiên thuốc để tránh kháng thuốc.
Lưu ý: Hạn chế lạm dụng thuốc hóa học để tránh chai đất và tiêu diệt vi sinh vật có lợi.

Để kiểm soát và phòng trừ bệnh đốm xám trên ớt hiệu quả bà con cần chủ động kiểm tra vườn thường xuyên để phát hiện sớm và loại bỏ lá bệnh. Tránh bón thừa đạm, tăng cường phân hữu cơ hoai mục, lân và kali để tăng sức đề kháng cho cây. Và không nên trồng ớt liên tục trên cùng một khu đất.