Thông tin

NHỮNG GIỐNG CÀ PHÊ MỚI NÂNG TẦM CHẤT LƯỢNG

Tháng 9 11, 2025
NHỮNG GIỐNG CÀ PHÊ MỚI NÂNG TẦM CHẤT LƯỢNG

Việt Nam là một trong những quốc gia sản xuất cà phê lớn nhất thế giới, chủ yếu là giống Robusta (chiếm khoảng 95% sản lượng), nhưng trong những năm gần đây, ngành cà phê đang chuyển mình mạnh mẽ với việc phát triển các giống mới. Giống cà phê mới không chỉ giúp đa dạng hóa sản phẩm mà còn nâng cao chất lượng, tăng giá trị xuất khẩu, thích ứng với biến đổi khí hậu và đáp ứng nhu cầu thị trường cao cấp. Các giống mới thường tập trung vào Arabica và các biến thể lai, với đặc tính như hương vị tinh tế, năng suất cao, kháng bệnh tốt hơn.

1. GIỐNG TR4, TR5, TR9 (ARABICA LAI ROBUSTA)

Nguồn gốc và phát triển: Được lai tạo bởi Viện Khoa học Kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên (WASI) từ những năm 2000, dựa trên giống Catimor (lai giữa Caturra và Timor Hybrid). Đây là các giống Arabica thuần chủng hoặc lai, được chọn lọc để phù hợp với khí hậu Việt Nam.

Đặc điểm:

  • Hương vị cân bằng giữa vị chua nhẹ, ngọt ngào và hậu vị trái cây, vượt trội so với Robusta truyền thống (ít đắng, thơm hơn).
  • Năng suất cao (2-3 tấn/ha), kháng bệnh tốt (như rỉ sắt, sâu đục thân), giúp giảm chi phí sản xuất.
  • Được trồng rộng rãi ở Đắk Lắk và Lâm Đồng, góp phần tăng tỷ lệ cà phê chất lượng cao lên 20-30% trong xuất khẩu.

Ưu điểm: Giúp Việt Nam tiếp cận thị trường specialty coffee, với giá bán cao hơn 2-3 lần so với Robusta thông thường. Năm 2023-2024, diện tích trồng các giống này tăng 15%, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (MARD).

Cà phên giống TR9

2.GIỐNG CATIMOR (VÀ BIẾN THỂ ĐỊA PHƯƠNG)

Nguồn gốc và phát triển: Giới thiệu từ Brazil qua các dự án của Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO) vào đầu những năm 1990, sau đó được nhân rộng tại Việt Nam qua chương trình “Phát triển cà phê bền vững” của USAID và các công ty như Nestlé.

Đặc điểm:

  • Hương thơm phức tạp với nốt socola, caramel và trái cây chín, điểm số SCA (Specialty Coffee Association) thường đạt 80-85/100.
  • Kháng sâu bệnh cao, thích nghi với độ cao 1.000-1.500m ở vùng cao nguyên, giúp giảm sử dụng thuốc trừ sâu lên đến 50%.
  • Năng suất ổn định, hạt to, đều, phù hợp cho rang xay cao cấp.

Ưu điểm: Được trồng ở hơn 10.000 ha tại Sơn La và Điện Biên, góp phần vào chứng nhận UTZ/Rainforest Alliance, nâng giá trị xuất khẩu cà phê Việt Nam lên 4-5 tỷ USD/năm. Đây là giống chủ lực cho cà phê Arabica Việt Nam, chiếm 60% sản lượng Arabica.

Cà phê giống Catimor

3. GIỐNG GEISHA (HOẶC GESHA)

Nguồn gốc và phát triển: Giống cao cấp từ Ethiopia, được du nhập vào Việt Nam từ năm 2010 qua các nông trại thí điểm ở Đà Lạt (Lâm Đồng) và các dự án của nông dân trẻ, hợp tác với các chuyên gia quốc tế như từ Colombia.

Đặc điểm:

  • Hương vị đặc trưng: hoa nhài, trà đen, trái cây nhiệt đới (dâu tây, cam bergamot), với độ chua sáng và hậu vị kéo dài – thường đạt điểm SCA trên 85-90.
  • Yêu cầu kỹ thuật cao (độ cao trên 1.500m, thu hoạch tay), nhưng mang lại giá trị kinh tế lớn (giá hạt xanh có thể lên đến 100-200 USD/kg).
  • Kháng hạn tốt, phù hợp với biến đổi khí hậu ở Tây Nguyên.

Ưu điểm: Mặc dù diện tích còn nhỏ (khoảng 500-1.000 ha), Geisha đã giúp Việt Nam lọt vào bản đồ cà phê specialty toàn cầu. Các lô cà phê Geisha Việt Nam đã được đấu giá cao tại các cuộc thi như Cup of Excellence, thúc đẩy du lịch nông nghiệp và thương hiệu “cà phê Việt cao cấp”.

Cà phê giống Geisha

4.GIỐNG BOURBON (VÀ BIẾN THỂ NHƯ BOURBON AMARELO)

Nguồn gốc và phát triển: Giống cổ điển từ đảo Reunion (Yemen), được tái giới thiệu vào Việt Nam từ năm 2015 qua các chương trình của World Coffee Research (WCR) và nông hộ tại Cầu Đất (Đà Lạt).

Đặc điểm:

  • Hương vị ngọt ngào, cân bằng với nốt caramel, vani và trái cây khô; hạt nhỏ nhưng chất lượng cao, phù hợp rang nhẹ.
  • Năng suất trung bình nhưng ổn định, kháng một số bệnh phổ biến, giúp đa dạng hóa giống địa phương.
  • Được chứng nhận hữu cơ dễ dàng, phù hợp với xu hướng cà phê bền vững.

Ưu điểm: Trồng ở vùng cao nguyên bazan, giống này giúp tăng giá trị gia tăng cho cà phê nội địa, với các sản phẩm từ Bourbon xuất hiện trong chuỗi cung ứng của Starbucks và các thương hiệu Việt như Highlands Coffee. Diện tích đang mở rộng nhanh chóng nhờ nhu cầu thị trường EU và Mỹ.

Cà phê giống Bourbon

5. GIỐNG ĐẮK MARK 2 (ROBUSTA CẢI TIẾN)

Nguồn gốc và phát triển: Là giống Robusta mới do Viện Cây cà phê (COFI) lai tạo từ năm 2018, dựa trên giống địa phương kết hợp gen từ Uganda và Congo, nhằm cải thiện chất lượng Robusta – “linh hồn” của cà phê Việt.

Đặc điểm:

  • Giảm vị đắng, tăng hương thơm (nốt hạt dẻ, socola), với hàm lượng caffeine ổn định nhưng axit cao hơn, đạt tiêu chuẩn fine Robusta.
  • Kháng sâu đục thân và nấm rỉ sắt tốt hơn 30-40%, năng suất cao (2,5-3,5 tấn/ha).
  • Phù hợp trồng xen canh với tiêu, hồ tiêu ở Đắk Nông và Gia Lai.

Ưu điểm: Giúp Robusta Việt Nam cạnh tranh với Indonesia và Brazil trên thị trường cao cấp, tăng tỷ lệ xuất khẩu Robusta chất lượng từ 10% lên 25% trong giai đoạn 2020-2025. Đây là bước tiến quan trọng để nâng tầm giống truyền thống.

Cà phên giống Robusta

Với mỗi loại giống khác nhau sẽ mang lại mùi vị, hương thơm khác nhau. Việc lựa chọn nguồn giống phù hợp với điều kiện canh tác, khí hậu và thổ nhưỡng không chỉ giúp mang lại năng suất cao mà còn tạo nên những hạt cà phê chất lượng, thơm ngon và độc đáo. Đồng thời giúp nâng cao hiệu quả kinh tế và chất lượng thương hiệu cà phê Việt.