Dinh dưỡng, Phân bón, Thông tin

CÔNG THỨC LÀM PHÂN HỮU CƠ TỪ DỨA DINH DƯỠNG CHO ĐẤT, SẠCH BỆNH CHO CÂY

Tháng 9 17, 2025
,
CÔNG THỨC LÀM PHÂN HỮU CƠ TỪ DỨA DINH DƯỠNG CHO ĐẤT, SẠCH BỆNH CHO CÂY

Dứa (thơm) là một loại trái cây giàu chất hữu cơ, enzyme và dưỡng chất, rất phù hợp để làm phân hữu cơ tại nhà. Phế phẩm từ dứa như vỏ, lõi, lá hoặc trái thừa có thể được ủ thành phân compost hoặc phân lỏng (phân nước từ dứa), giúp cải thiện độ phì nhiêu của đất, cung cấp nitơ, kali và các vi sinh vật có lợi cho cây trồng. Quá trình này thân thiện với môi trường, tiết kiệm chi phí và dễ thực hiện. Dưới đây là các công thức phổ biến dựa trên phương pháp ủ phân hữu cơ truyền thống, sử dụng nguyên liệu sẵn có.

1. CÔNG THỨC Ủ PHÂN COMPOST HỮU CƠ TỪ PHẾ PHẨM DỨA (PHÂN RẮN)

Phương pháp này biến vỏ dứa và các phế phẩm thành phân mùn giàu dinh dưỡng, phù hợp bón cho rau củ, cây ăn quả. Thời gian ủ khoảng 30-60 ngày.

Nguyên liệu (cho khoảng 10-20 kg phân)

5-7 kg vỏ dứa tươi (cắt nhỏ, có thể kết hợp lõi dứa hoặc lá dứa).

3-5 kg phân chuồng (phân bò, gà hoặc heo đã ủ sơ, để cân bằng nitơ-carbon).

2-3 kg rơm rạ, lá khô hoặc cỏ khô (làm chất độn để tăng thông thoáng).

1-2 kg tro trấu hoặc bột vôi (để điều chỉnh độ pH và khử mùi).

Chế phẩm vi sinh EM (Effective Microorganisms) hoặc men vi sinh hữu cơ (khoảng 100-200 ml, mua tại cửa hàng nông nghiệp; nếu không có, dùng nước đường pha loãng để kích hoạt vi sinh tự nhiên).

Các bước thực hiện

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu

  • Rửa sạch vỏ dứa để loại bỏ bụi bẩn. 
  • Cắt nhỏ vỏ và lõi dứa thành miếng 2-5 cm để dễ phân hủy. 
  • Trộn đều với phân chuồng và rơm rạ theo tỷ lệ 1:1:1 (dứa : phân chuồng : chất độn) để tránh phân quá ướt hoặc quá khô.
Cắt nhỏ dứa trước khi ủ phân

Bước 2: Trộn và ủ 

  • Đổ hỗn hợp vào thùng nhựa hoặc hố đất kín (dung tích 50-100 lít), tưới chế phẩm EM hoặc nước đường (pha 1:10 với nước). 
  • Độ ẩm lý tưởng là 50-60% (nắm hỗn hợp không nhỏ nước nhưng vẫn ẩm). 
  • Đậy kín thùng, đặt ở nơi thoáng mát, tránh nắng trực tiếp.

Bước 3: Kiểm tra và đảo trộn 

  • Sau 3-5 ngày, kiểm tra nhiệt độ (nên đạt 50-60°C để vi sinh hoạt động).
  • Đảo trộn hỗn hợp mỗi 7-10 ngày để thông khí, tránh mùi hôi. 
  • Nếu quá khô, tưới thêm nước; nếu quá ướt, thêm chất độn.

Bước 4: Hoàn tất

  • Sau 30-45 ngày, phân chín khi có mùi đất ẩm, màu nâu sẫm và vụn ra như mùn. 
  • Giảm thể tích khoảng 1/3 so với ban đầu. 
  • Sử dụng bằng cách trộn vào đất (tỷ lệ 5-10 kg/m²) trước khi trồng.

Lợi ích: Phân từ dứa giàu kali, giúp cây khỏe mạnh, chống sâu bệnh. Tránh dùng lá dứa tươi có tinh dầu mạnh vì có thể ức chế vi sinh.

Phân hữu cơ từ dứa

2. CÔNG THỨC LÀM PHÂN NƯỚC HỮU CƠ TỪ VỎ DỨA (PHÂN LỎNG FERMENTED)

Phương pháp này nhanh hơn (7-14 ngày), tạo phân lỏng giàu enzyme và axit hữu cơ, dùng tưới gốc cây hoặc phun lá để tăng sức đề kháng.

Nguyên liệu (cho 5-10 lít phân)

  • 2-3 kg vỏ dứa tươi (cắt nhỏ).
  • 1 lít nước đường (pha đường với nước sạch, tỷ lệ 1:10) hoặc mật rỉ đường.
  • 5 lít nước sạch (không clo).
  • Tùy chọn: 100g men bánh mì hoặc chế phẩm vi sinh để tăng tốc độ lên men.
Chuẩn bị nguyên liệu trước khi ủ phân

Các bước thực hiện

Bước 1: Chuẩn bị

Cắt nhỏ vỏ dứa, cho vào bình nhựa hoặc xô kín (dung tích 10-20 lít). Đổ nước đường ngập vỏ dứa.

Bước 2: Ủ men

Đậy kín bình, đặt ở nơi mát mẻ (25-30°C), tránh ánh nắng. Mở nắp hàng ngày để xả khí (quá trình lên men tạo bọt và mùi chua). Khuấy nhẹ mỗi 2-3 ngày.

Bước 3: Hoàn tất

Sau 7-10 ngày, lọc lấy nước lỏng (bã vỏ có thể dùng làm thức ăn chăn nuôi). Pha loãng phân với nước sạch (tỷ lệ 1:10-1:20) trước khi dùng. Bảo quản nơi mát, dùng trong 1-2 tháng.

Bước 4: Sử dụng

Tưới gốc 1-2 lần/tuần cho cây rau, hoa hoặc cây ăn quả. Không dùng nguyên chất để tránh cháy rễ.

Lợi ích: Phân nước từ dứa chứa enzyme bromelain tự nhiên, giúp phân hủy chất hữu cơ nhanh, tăng độ phì nhiêu đất và chống nấm bệnh.

Một số lưu ý khi làm phân hữu cơ từ dứa

  • Nên đeo găng tay khi xử lý để tránh kích ứng da từ enzyme dứa. Không dùng phế phẩm dứa bị mốc hoặc hóa chất.
  • Điều kiện lý tưởng nhiệt độ 25-35°C, độ ẩm 40-60%. Nếu thời tiết lạnh, thêm men vi sinh để đẩy nhanh quá trình.
  • Ưu nhược điểm: Ưu: Giàu dưỡng chất tự nhiên, cải thiện cấu trúc đất, giảm sâu bệnh. Nhược: Thời gian ủ dài, có mùi trong quá trình (giảm bằng cách thêm vôi).
  • Nguồn tham khảo: Các phương pháp dựa trên kỹ thuật ủ phân hữu cơ truyền thống từ phế phẩm nông nghiệp, phù hợp cho hộ gia đình. Nếu làm quy mô lớn, tham khảo thêm chế phẩm vi sinh chuyên dụng.

Thực hiện đều đặn, bạn có thể tái chế phế phẩm dứa thành phân bón chất lượng cao, góp phần bảo vệ môi trường và tăng năng suất cây trồng!