BỆNH TẢO ĐỎ TRÊN CÂY TIÊU: TRIỆU CHỨNG, TÁC HẠI VÀ CÁCH XỬ LÝ
Với khí hậu có độ ẩm cao, đặc biệt trong mùa mưa kết hợp với đặc điểm vườn rậm rạp, thiếu ánh sáng, thông thoáng kém đã tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh tảo đỏ phát triển và lây lan mạnh trên cây tiêu. Lớp tảo đỏ che phủ bề mặt lá, cản trở khả năng hấp thụ ánh sáng khiến lá, cành quả bị tổn thương gây thiệt hại nghiêm trọng.
1. TRIỆU CHỨNG BỆNH TẢO ĐỎ TRÊN CÂY TIÊU
Bệnh tảo đỏ trên cây tiêu do tảo Cephaleuros virescens gây ra, thường xuất hiện trên lá, cành và quả. Ngoài nguyên nhân chính do tảo gây ra, bệnh còn phát triển nhanh khi bà con bón phân không cân đối, thừa đạm hoặc thiếu vi lượng, làm cây yếu. Bên cạnh đó, đất thoát nước kém, tạo môi trường ẩm ướt cũng là nguyên nhân sinh bệnh.
Các triệu chứng nhận biết điển hình bao gồm:
- Trên lá: Xuất hiện các đốm tròn nhỏ, đường kính 3-5 mm, có thể lan rộng đến 1 cm. Ban đầu, đốm có màu xanh hoặc vàng, phủ lớp nhung mịn (giống rong rêu). Khi bệnh nặng, đốm chuyển màu nâu đỏ, lá vàng và rụng sớm.
- Trên cành và thân: Vết bệnh màu nâu đỏ, bề mặt thô ráp, có thể gây nứt cành, làm cành khô và dễ gãy.
- Trên quả: Đốm tròn, màu nâu đỏ, khiến quả biến dạng, thối và rụng sớm.
Lưu ý: Bệnh tảo đỏ dễ bị nhầm với bệnh đốm lá, cần quan sát kỹ lớp nhung mịn đặc trưng để phân biệt.
2. TÁC HẠI CỦA BỆNH TẢO ĐỎ ĐỐI VỚI CÂY TIÊU
- Giảm quang hợp: Lớp tảo đỏ che phủ bề mặt lá, cản trở khả năng hấp thụ ánh sáng, làm giảm hiệu suất quang hợp, khiến cây phát triển chậm.
- Suy yếu cây: Lá, cành và quả bị tổn thương, cây còi cọc, ít ra đọt mới, giảm số lượng và chất lượng quả, dẫn đến năng suất giảm 50-80% trong trường hợp nghiêm trọng.
- Tạo điều kiện cho bệnh khác: Vết nứt trên cành do tảo đỏ là cửa ngõ cho nấm (như Phytophthora) và vi khuẩn xâm nhập, gây bệnh nghiêm trọng hơn như thối rễ hoặc chết cây.
- Tăng chi phí sản xuất: Chi phí xử lý bệnh (thuốc, công lao động) làm tăng giá thành sản xuất, ảnh hưởng kinh tế của nhà vườn.
3. CÁCH XỬ LÝ VÀ PHÒNG NGỪA BỆNH TẢO ĐỎ TRÊN CÂY TIÊU
Để kiểm soát bệnh tảo đỏ trên cây tiêu, bà con cần áp dụng biện pháp tổng hợp, bao gồm canh tác, dinh dưỡng và hóa học:
3.1 Biện pháp canh tác
- Vệ sinh vườn: Thu gom, tiêu hủy lá, cành, quả bị bệnh để giảm nguồn lây lan.
- Tỉa cành, tạo tán: Cắt tỉa cành rậm, đảm bảo vườn thông thoáng, ánh sáng xuyên qua tốt, giảm độ ẩm.
- Cải tạo đất: Xử lý đất trước khi trồng bằng cách phơi đất, bón vôi để điều chỉnh pH (6-6,5), giảm môi trường thuận lợi cho tảo.
- Quản lý nước: Đào rãnh thoát nước, tưới nhỏ giọt để tránh đất quá ẩm, đặc biệt trong mùa mưa.
3.2 Biện pháp dinh dưỡng
- Bón phân cân đối, ưu tiên phân hữu cơ hoai mục và vi lượng (Bo, Ca, Mg) để tăng sức đề kháng cho cây. Tránh bón thừa đạm.
- Sử dụng chế phẩm sinh học như Trichoderma để cải thiện đất, ức chế nấm và tảo gây bệnh.
3.3 Biện pháp hóa học
Khi bệnh xuất hiện, sử dụng thuốc đặc trị chứa các hoạt chất:
- Difenoconazole + Propiconazole + Tebuconazole
- Mancozeb + Metalaxyl-M
- Hexaconazole
Phun đều lên lá, cành, thân; lặp lại sau 7-10 ngày nếu cần. Tuân thủ liều lượng và thời gian cách ly để tránh kháng thuốc và ô nhiễm môi trường.
Lưu ý: Hạn chế lạm dụng thuốc hóa học để tránh chai đất và ảnh hưởng sức khỏe cây lâu dài.
3.4 Theo dõi và phòng ngừa:
- Thăm vườn thường xuyên để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh.
- Chọn giống tiêu sạch bệnh, có khả năng kháng bệnh tốt.
- Sử dụng công cụ sạch (dao, kéo) khi cắt tỉa, xử lý bằng dung dịch sát trùng (như trisodium phosphate 12,5%) để tránh lây lan.
Để phòng trừ bệnh tảo đỏ hiệu quả trên cây tiêu, bà con cần kết hợp các biện pháp trên để đạt hiệu quả lâu dài, tránh phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc hóa học. Nếu bệnh tảo đỏ kết hợp với các bệnh khác (như thối rễ, chết nhanh), cần xử lý đồng thời các tác nhân khác (nấm Phytophthora, tuyến trùng). Hy vọng thông tin trên giúp bà con quản lý hiệu quả bệnh tảo đỏ trên cây tiêu.
