BÍ QUYẾT TRỒNG CÂY KHÓM TRÊN ĐẤT PHÈN CHO NĂNG SUẤT CAO

Với ưu điểm dễ trồng, sinh trưởng mạnh, chịu hạn tốt và có khả năng thích nghi với đất phèn nếu được cải tạo đúng cách, khóm (hay còn gọi là dứa, thơm) là loại cây ăn quả nhiệt đới được bà con nông dân Việt Nam trồng rộng rãi ở Đồng bằng sông Cửu Long. 

Năng suất có thể đạt 45-90 tấn trái/ha/vụ, với thu nhập sau chi phí lên đến 160-250 triệu đồng/ha nếu bà con áp dụng kỹ thuật đúng canh tác. Bài viết dưới đây bật mí các bí quyết trồng và chăm sóc khóm trên đất phèn cho hiệu quả cao và năng suất tốt.

1. CHỌN GIỐNG VÀ THỜI VỤ TRỒNG

Chọn giống tốt là một trong những khâu quyết định mang lại năng suất và chất lượng cao cho mùa vụ. Không chỉ thế, với những giống khóm tốt sẽ giúp phòng trừ sâu bệnh hại một cách tốt hơn cho chất lượng quả cao hơn. Bên cạnh đó, lựa chọn thời vụ trồng giúp khóm sinh trưởng, phát triển khỏe mạnh cho năng suất cao.

Chọn giống phù hợp với đất phèn: Ưu tiên giống MD2 (khóm vàng ruột trắng), giống Queen (hoàng hậu) vì chịu phèn tốt, trái to (1-2,5 kg/quả), ngọt, chất lượng cao, dễ xuất khẩu. Giống này phát triển mạnh trên đất trũng phèn ở Hậu Giang và Sóc Trăng, cho năng suất 70-90 tấn/ha. Tránh giống địa phương dễ bị sâu bệnh hoặc trái nhỏ. Lấy chồi giống từ vườn mẹ khỏe mạnh, sạch bệnh, đồng đều kích cỡ (chồi nách là tốt nhất, cho quả sau 12 tháng).

Thời vụ: Trồng quanh năm, nhưng lý tưởng là tháng 12-2 (mùa khô) để cây bén rễ tốt trước mùa mưa. Tránh trồng mùa mưa lũ để giảm ngập úng. Ở ĐBSCL, trồng trái vụ bằng cách kích thích ra hoa với CaC2 (khí đá) để thu hoạch liên tục.

2. CẢI TẠO ĐẤT PHÈN – BƯỚC QUAN TRỌNG NHẤT TRONG TRỒNG KHÓM

Đất phèn (pH < 5) đất chua nặng, độc hại cho cây trồng dễ làm cây còi cọc, rễ kém phát triển do thiếu dinh dưỡng và độc tố nhôm, sắt. Cách để bà con cải tạo trước khi trồng giúp nâng pH lên 5,5-6,5, tăng độ tơi xốp và thoát nước:

Xử lý phèn:

• Bón vôi dolomite hoặc vôi nông nghiệp 500-1.000 kg/ha (tùy độ phèn nặng) 15-30 ngày trước trồng. Vôi giúp trung hòa axit, giảm nhôm độc hại. Kết hợp bón 10-12 tấn phân hữu cơ/ha (phân chuồng hoai mục) để tăng mùn, cải thiện cấu trúc đất.
• Đào mương thoát nước: Làm liếp cao 40-60 cm, rộng 1-1,2 m; mương rộng 30-40 cm, sâu 40-50 cm. Điều này giúp thoát phèn mùa mưa và giữ ẩm mùa khô, tránh úng rễ (rễ khóm yếu, ăn nông).
• Kiểm tra pH đất trước và sau cải tạo bằng bộ test đơn giản. Nếu phèn nặng, lặp lại bón vôi sau 1 vụ.

Lợi ích: Các mô hình ở Vị Thanh (Hậu Giang) đã biến đất phèn cằn cỗi thành vườn khóm năng suất cao nhờ cải tạo, thu nhập tăng gấp 3-5 lần so với lúa.

3. KỸ THUẬT TRỒNG KHÓM TRÊN ĐẤT PHÈN

Để trồng khóm trên đất phèn, bên cạnh việc cải tạo đất trước khi trồng thì khâu xuống luống, kỹ thuật trồng cũng rất quan trọng.  

Mật độ: Trồng khoảng 40.000-50.000 cây/ha (khoảng cách 30×30 cm hoặc 25×40 cm) để đảm bảo thông thoáng, giảm sâu bệnh cho cây khóm.

Cách trồng:

• Làm đất: Cày bừa kỹ, diệt cỏ dại bằng thuốc (trước trồng 15 ngày). Trên đất phèn, lên liếp cao để tránh ngập.
• Chuẩn bị giống: Bóc 2-3 lá già ở gốc chồi, cắt ngắn nếu chồi dài. Đào hố sâu 7-10 cm, rộng 5-7 cm; đặt chồi sâu 5-7 cm, ém đất chặt quanh gốc (nõn cây cao hơn mặt đất 2-3 cm để tránh lấp khi mưa).
• Phủ nilon đen: Phủ màng phủ nông nghiệp lên liếp trước trồng để giữ ẩm, giảm cỏ dại, tăng năng suất 20-30%. Sau trồng, tưới đẫm nước 1-2 lần/tuần.
• Trồng dặm: Kiểm tra sau 7-10 ngày, trồng bổ sung khóm nếu tỷ lệ sống dưới 95% để đảm bảo đồng đều.

Mẹo: Bà con nên trồng thẳng hàng để dễ chăm sóc. Ở đất phèn, che bóng tạm bằng cây muồng hoặc cốt khí ở hàng dưới để giảm xói mòn và cháy nắng sẽ giúp cây dễ bén rễ, sinh trưởng tốt hơn.

4. CHĂM SÓC ĐỂ TĂNG NĂNG SUẤT

Khóm chịu hạn nhưng cần ẩm đều. Tưới 2-3 lần/tuần mùa khô (từ mương), giữ đất ẩm 60-70%. Tránh tưới thừa gây úng trên đất phèn. Sử dụng rơm rạ ủ gốc để giữ ẩm, giảm bay hơi.

Bón phân cân đối N-P-K là chìa khóa, vì khóm “ăn” nhiều kali (437 kg K2O/ha/vụ). Trên đất phèn, tăng phân hữu cơ và vi lượng (Ca, Mg, Bo) để bù thiếu hụt. Tổng lượng/vụ: N 8 g, P2O5 4 g, K2O 12 g/cây. Bón khi đất ẩm để tăng hiệu lực. Sử dụng phân sinh học (như VI HAF) để kích rễ, giảm bệnh.

Tỉa chồi và làm cỏ: Giữ 1-2 chồi/cây mẹ để tăng quả (tỉa chồi thừa sau thu hoạch). Làm cỏ định kỳ, dùng thuốc diệt cỏ ban đầu.

Kiểm soát sâu bệnh: Thường gặp thối tim, sâu đục trái. Phun thuốc sinh học định kỳ, giữ vườn thông thoáng. Trên đất phèn, giảm bệnh nhờ cải tạo tốt.

Lưu ý

• Bà con nên thu hoạch khóm sau 12-18 tháng, khi trái chín 70-80% (màu vàng, mùi thơm). Cắt cả cuống, năng suất cao nếu đồng đều.
• Bên cạnh đó liên kết tiêu thụ để đảm bảo đầu ra giúp phát triển vườn trồng một cách bền vững. Ký hợp đồng với doanh nghiệp để bao tiêu giá ổn định (5.500-5.800 đồng/kg), cung cấp giống và kỹ thuật. Điều này giúp giảm rủi ro, tăng hiệu quả trên đất phèn.
• Sau 3-4 vụ, bà con cần cải tạo lại đất bằng phân hữu cơ để tránh bạc màu. Chi phí ban đầu cao (cải tạo đất, giống) nhưng lợi nhuận cao nếu quy mô lớn.

Áp dụng đúng các bí quyết trên, khóm trên đất phèn không chỉ sống khỏe mà còn cho năng suất cao, chất lượng tốt. Chúc vụ mùa bội thu!