TÌM HIỂU QUÁ TRÌNH SINH TRƯỞNG CỦA MỌT ĐỤC CÀNH HẠI BƠ VÀ CÁCH PHÒNG TRỪ

Mọt đục cành là loài sâu bệnh thường gặp ở cây bơ, chúng gây hại cành non, làm lá chuyển màu nâu sẫm, héo rũ, cành có thể bị rỗng, chết khô. Vậy quá trình sinh trưởng của mọt đục cành hại bơ diễn ra như thế nào? Đặc điểm gây hại của chúng ra sao? Các biện pháp phòng trừ nào nên áp dụng? Chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

1. QUÁ TRÌNH SINH TRƯỞNG CỦA MỌT ĐỤC CÀNH HẠI BƠ

Vòng đời trung bình của mọt đục cành kéo dài khoảng 30-48 ngày, nhưng có thể thay đổi tùy thuộc vào nhiệt độ, độ ẩm, và nguồn thức ăn. Quá trình sinh trưởng của mọt đục cành hại bơ trải qua 4 giai đoạn chính trong vòng đời: trứng, ấu trùng, nhộng, và trưởng thành.

Giai đoạn trứng:

• Mọt cái trưởng thành đục một lỗ nhỏ (đường kính khoảng 1-2 mm) vào cành non hoặc thân cây bơ, tạo đường hầm để đẻ trứng.
• Trứng được đẻ trong các đường hầm này, thường ở vị trí gần lớp vỏ hoặc mô gỗ.
• Thời gian phát triển của trứng kéo dài khoảng 5-6 ngày, tùy thuộc vào điều kiện nhiệt độ và độ ẩm.

Giai đoạn ấu trùng:

• Sau khi nở, ấu trùng (sâu non) có màu trắng kem, không chân, thân cong hình chữ C, dài khoảng 2 mm, đầu màu nâu nhạt.
• Ấu trùng ăn các mô gỗ bên trong cành, tạo ra các đường hầm ngoằn ngoèo. Chúng cũng có thể ăn nấm Ambrosia do mọt cái mang vào đường hầm.
• Giai đoạn này kéo dài khoảng 12-15 ngày, gây hại nghiêm trọng nhất vì làm gián đoạn mạch dẫn nước và dinh dưỡng, dẫn đến cành héo, khô, hoặc chết.
• Các dấu hiệu nhận biết bao gồm mùn cưa (phân ấu trùng) và mạt gỗ trắng ngà đẩy ra ngoài lỗ đục.

Giai đoạn nhộng:

• Ấu trùng phát triển thành nhộng trong đường hầm, có màu trắng kem, kích thước gần bằng mọt trưởng thành.
• Giai đoạn nhộng kéo dài khoảng 7-8 ngày.
• Nhộng không di chuyển và ít gây hại trực tiếp, nhưng là giai đoạn chuyển đổi quan trọng.

Giai đoạn trưởng thành:

• Mọt trưởng thành là bọ cánh cứng nhỏ, dài 1,5-2 mm (con cái), con đực nhỏ hơn (0,8-1,1 mm) và không có cánh màng nên không bay được.
• Con cái có màu nâu đen hoặc đen bóng, hình trụ hoặc bầu dục, có cánh cứng và cánh màng, bay được để tìm cây chủ mới.
• Sau khi vũ hóa (vài giờ), mọt cái bắt đầu đục cành mới để đẻ trứng, tiếp tục chu kỳ.
• Mọt trưởng thành sống khoảng 16-19 ngày, nhưng có thể gây hại quanh năm, đặc biệt mạnh vào cuối mùa mưa, đầu mùa khô (tháng 9-12).

2. ĐẶC ĐIỂM GÂY HẠI CỦA MỌT ĐỤC CÀNH 

• Mọt đục cành tấn công cành non, chồi vượt, hoặc cành đã tổn thương, làm cành héo, lá rụng, và chết khô.
• Cành bị hại có các lỗ đục nhỏ, mùn cưa, và đôi khi xì mủ. Nếu nặng, cây giảm sinh trưởng, năng suất thấp, hoặc chết.
• Mọt có thể lây lan nhanh, đặc biệt ở các vườn bơ giai đoạn kiến thiết (1-3 năm tuổi).

3. ĐIỀU KIỆN PHÁT TRIỂN CỦA MỌT ĐỤC CÀNH HẠI BƠ

• Mọt đục cành phát triển mạnh trong điều kiện khô nóng, đặc biệt vào mùa nắng hoặc giai đoạn giao mùa.
• Ngoài bơ, mọt còn sống trên các cây ký chủ khác như cà phê, ca cao, xoài, hoặc muồng hoa vàng.

4. BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ MỌT ĐỤC CÀNH HẠI BƠ

Để phòng trừ hiệu quả mọt đục cành hại bơ, cần phát hiện sớm, cắt bỏ cành bị hại, và sử dụng các biện pháp sinh học hoặc hóa học phù hợp. Dưới đây là một số giải pháp điển hình giúp bà con nông dân phòng trừ hiệu quả.

– Biện pháp phòng trừ tốt nhất là phát hiện kịp thời các cành bị mọt đục để gom và đốt ngay nhằm ngăn chặn sự lây lan.

– Mọt trưởng thành sau khi vũ hóa chỉ vài giờ đã đục vào trong cành bơ và khi đã chui vào trong rồi thì việc phun thuốc sẽ kém hiệu quả, vì vậy khi cần phòng trừ mọt đục cành bà con cần lưu ý một số điểm sau đây:

• Phải phun phòng vào đầu mùa mưa khi bọ trưởng thành mới phát sinh, khi phun chú ý phun kỹ vào cành và thân cây chứ không chỉ phun phớt trên lá.
• Nên dùng các loại thuốc có chứa dầu khoáng như Eska 250EC, pha 100 – 150 ml/ 200 lít nước để phun.
• Hoặc dùng dầu khoáng dạng thương phẩm kết hợp với các loại thuốc trừ sâu.

Hy vọng rằng với những thông tin vừa chia sẻ sẽ giúp ích nhiều cho bà con trong việc chăm sóc và phòng chống sâu bệnh hại cho bơ. Chúc bà con mùa vàng bội thu.